მიმდინარეობა და სიმპტომები. ქრონიკული ბრონქიტი თანდათან ყალიბდება და წლების განმავლობაში ისე მიმდინარეობს, რომ პაციენტი მის არსებობასაც ვერ გრძნობს. თავდაპირველად ავადმყოფს აწუხებს ხველა, რომელიც უფრო მეტად დილაობით, ადგომისას, ან პირველი სიგარეტის მოწევის შემდეგ არის გამოხატული. ხველის შემდეგ გამოიყოფა მცირე რაოდენობით ლორწოვანი ნახველი. პროცესი უპირატესად ზამთრის თვეებში მწვავდება. დაავადების პროგრესირების კვალდაკვალ ხველა უფრო და უფრო ინტენსიური ხდება, შესაძლოა, მთელ დღეს გაგრძელდეს. დაავადება განუწყვეტლივ პროგრესირებს და საბოლოოდ სუნთქვითი უკმარისობა ან ფილტვისმიერი გული ყალიბდება.
ისევე, როგორც ნებისმიერ ქრონიკულ დაავადებას, ბრონქიტსაც გამწვავებისა და რემისიის მონაცვლეობა ახასიათებს. გამწვავებისას ხველა ძლიერდება, გამოიყოფა დიდი რაოდენობის მოყვითალო-მონაცრისფრო ან მომწვანო ნახველი, რაც ბაქტერიულ ინფექციაზე მიუთითებს. ზოგჯერ სისხლის მინარევიც შეიმჩნევა. სხეულის ტემპერატურა 37-38 გრადუსამდე იმატებს, პაციენტი უჩივის შემცივნებას, ოფლიანობას, საერთო სისუსტეს.

მკურნალობა. ქრონიკული ბრონქიტის წარმატებული მკურნალობისთვის აუცილებელია ექიმთან დროული ვიზიტი, მისი რეკომენდაციების ზუსტად შესრულება როგორც გამწვავების, ისე რემისიის პერიოდში, თამბაქოს წევის შეწყვეტა, მავნე საწარმოო ფაქტორების ზემოქმედების თავიდან აცილება, ეკოლოგიურად სუფთა გარემოში დიდხანს ყოფნა. პრეპარატებიდან ინიშნება ინფექციური პროცესების საწინააღმდეგო, ნახველის გამოყოფის ხელშემწყობი და ბრონქოსპაზმის საწინააღმდეგო საშუალებები. ეფექტურია ფიზიოთერაპია და დოზირებული სამკურნალო ფიზკულტურა.

განასხვავებენ ბრონქოექტაზიის 3 სტადიას:
I სტადიაში მხოლოდ ბრონქები ფართოვდება. გაფართოებული ღრუები ლორწოთია ამოვსებული. ამ დროს დაჩირქება არ აღინიშნება.
II სტადიაში ზემოხსენებულ ცვლილებებს ერთვის ბრონქის კედლის ანთებითი და ჩირქოვანი ცვლილებები. გაფრთოებული ბრონქები უკვე შეიცავენ ჩირქს.
III სტადიაში ჩირქოვანი პროცესი ბრონქებიდან მიმდებარე ფილტვის ქსოვილზე გადადის. ვითარდება ე.წ პნევმოსკლეროზი.
ბრონქოექტაზიური დაავადება ასიდან 30 შემთხვევაში ფილტვების ორმხრივი დაზიანებით მიმდინარეობს.

სიმპტომები და მიმდინარეობა. ეს დაავადება დიდხანს გრძელდება და პერიოდული გამწვავება ახასიათებს. ზოგიერთს კარგა ხანს მხოლოდ ხველა აწუხებს, თუმცა ნახველის ოდენობა თანდათან იმატებს. ნახველი ლორწოვან-ჩირქოვანი ან ჩირქოვანია. ჭურჭელში ცოტა ხნით რომ გავაჩეროთ, სამ: ჩირქოვან, სეროზულ და ლორწოვან - შრედ დაიყოფა. თუ ავადმყოფს გულმკერდის ტკივილი და ქოშინი დაეწყო, ეს ბრონქოექტაზიური დაავადების გამწვავებაზე მიუთითებს.
ბრონქოექტაზიური დაავადების კლასიკურ ნიშნად მიჩნეულია დოლისებრი თითები და საათის მინის ფორმის ფრჩხილები. მათ ჩამოყალიბებას ხშირად წინ უძღვის კიდურების ტეხა. ასეთ დროს ავადმყოფს თუ დავაკვირდებით, შევამჩნევთ, რომ დაზიანებული ფილტვის მხარეს გულმკერდის ყაფაზი სუნთქვაში ჩამორჩება.
ბრონქოექტაზიური დაავადების II სტადიაში ავადმყოფს მკვეთრად უქვეითდება შრომის უნარი, III სტადიაში კი შრომისუუნარო ხდება. ირგვლივ მყოფთათვის ხშირად შემაწუხებელია მათი ამონასუნთქის უსიამო სუნი და ხველა უხვი ნახველით.
ბრონქოექტაზიური დაავადება ხშირად რთულდება ფილტვებიდან სისხლდენით, პლევრის ემპიემით, ფილტვების აბსცესითა და განგრენით, თავის ტვინის აბსცესით, მენინგიტით.
მკურნალობა. ბრონქოექტაზიური დაავადების კონსერვატიულ მკურნალობას მიმართავენ მხოლოდ I სტადიაში ან მაშინ, როდესაც ქირურგიული ჩარევა ამა თუ იმ მიზეზით შეუძლებელია.

ავადმყოფს სჭირდება სათანადო სანიტარულ-ჰიგიენური რეჟიმი, მაღალკალორიული, ცილებით მდიდარი რაციონი, ანტიბაქტერიული საშუალებები (მიკროფლორის მგრძნობელობის გათვალისწინებით), ოპტიმალური პირობები ფილტვების დაზიანებული უბნის დრენირებისათვის. ეს ღონისძიებები მიზნად ისახავს ავადმყოფის ოპერაციისთვის მომზადებას. ოპერაცია ფილტვის დაზიანებული ნაწილის ამოკვეთას ითვალისწინებს.
ოპერაციის შემდეგ, ფილტვის დიდი ნაწილის ამოკვეთის მიუხედავად, ავადმყოფის მდგომარეობა უმჯობესდება და მას უბრუნდება შრომის უნარი.

ბრტყელტერფიანობა დამოუკიდებლადაც შეიძლება განვითარდეს და ტორსისა და ქვემო კიდურების დეფორმაციასაც დაერთოს. ის ხშირად ახლავს თან ბარძაყის თანდაყოლილ ამოვარდნილობას, ბარძაყის დეფორმაციას, ტანდეგობის დარღვევას, განსაკუთრებით - კიფოზ-ლორდოზულ ტანდეგობას (ხერხემლის გამრუდებას), წვივის დიდი ძვლის შიგნით შეტრიალებას, ასევე - ოსტეომალაციას, სახსრებში მოძრაობის სიჭარბეს, პოლიომიელიტსა და ნეიროორთოპედიულ დაავადებას.
მიზეზების კვალობაზე, განასხვავებენ ბრტყელტერფიანობის რამდენიმე ფორმას. მათ შორის ყველაზე ხშირად გვხვდება:
სტატიკური ბრტყელტერფიანობა - დაკავშირებულია ქვემო კიდურების ქრონიკულ დატვირთვასთან. უვითარდებათ დისპლაზიური (არასწორად განვითარებული) შემაერთებელი ქსოვილის მქონე ბავშვებს, რომელთაც აღენიშნებათ კუნთებისა და მყესიოგოვანი სისტემის ტონუსის დაქვეითება;
ტრავმული ბრტყელტერფიანობა - გამოწვეულია ძვლების არასწორად შეხორცებით წინატერფის, ქუსლის ძვლის, კოჭ-წვივის ან მუხლის სახსრის, მენჯ-ბარძაყის სახსრისა და ხერხემლის დაზიანებისას;
პარალიზური ბრტყელტერფიანობა - განპირობებულია ნერვული სისტემის დაზიანებით - ქვემო კიდურების რბილი ან სპასტიკური პარეზით;
რაქიტული ბრტყელტერფიანობა - განპირობებულია კალციუმისა და ფოსფორის ცვლის დარღვევით, ოსტეომალაციით, მყესოვანი და კუნთოვანი სისტემის მოდუნებით.

ბრტყელი ტერფი სიარულისას ზამბარასავით დრეკადი აღარ არის. სწორედ ეს იწვევს ტკივილსა და ადვილად დაღლას. გასწვრივი თაღის გაბრტყელება ტერფის დაგრძელებას განაპირობებს. ეს პაციენტს აიძულებს, ადრინდელთან შედარებით ერთი ან ორი ზომით დიდი ფეხსაცმელი ატაროს. განივი თაღის გაბრტყელების შედეგად თითების ძირთან ტერფი ფართოვდება, ფეხისგულზე ბებერა ჩნდება, დიდ თითზე კი - ძვლოვანი წანაზარდი. განივი და გრძივი თაღების გადასწორება, როგორც წესი, ერთდროულად იწყება, ამიტომ ტერფი გრძელდება და თითები მარაოსავით იშლება.

გართულებები. ტერფის არასწორი დატვირთვისას ირღვევა საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის ღერძული სიმეტრია, რაც ტერფზედა სეგმენტების (კოჭ-წვივის, მუხლის, მენჯ-ბარძაყის სახსრების, ხერხემლის სვეტის) ნორმალური ფუნქციის დარღვევას განაპირობებს.
ცალმხრივი ბრტყელტერფიანობისას ზედა სეგმენტების ზოგადი სისუსტე და ფუნქციური დარღვევა უფრო მეტად არის გამოხატული.
თუ მკურნალობა არ ჩატარდა, ასაკთან ერთად ტერფის დეფორმაცია ღრმავდება. აღინიშნება ორგანიზმის ზოგადი გადაღლა, ტერფის რესორული ფუნქციის (დრეკადობის) დაკარგვის გამო ირღვევა ნაბიჯების თანამიმდევრობა და რიტმული ხასიათი.
თუ ბრტყელტერფიანობას არ ახლავს ქვემო კიდურების ფუნქციის დარღვევა (დაღლა, ტკივილი) და არც დეფორმაციის პროგრესირება აღინიშნება, რაც განპირობებულია თაღამწევი კუნთების მყარი ამტანობითა და ძალით, - ასეთი ტერფი პათოლოგიურად არ მიიჩნევა. ამავე დროს, არ შეიძლება ნორმალურად ჩაითვალოს ტერფი, რომელსაც აქვს კარგად გამოხატული გასწვრივი თაღი, მაგრამ შეზღუდული საყრდენუნარიანობა - ასეთ გადახრას თან სდევს გადაღლა და ტკივილი.
მკურნალობა. ბრტყელტერფიანობის მკურნალობა ბავშვებში უპირატესად კონსერვატიულია, მისი მიზანია ნერვკუნთოვანი და მყესიოგოვანი სისტემის ტონუსის აწევა და მკურნალობით მიღწეული თაღის ფორმის შენარჩუნება მოდელირებული (ინდივიდუალურად შერჩეული) სუპინატორით.
მკურნალობა კომპლექსურია. გასათვალისწინებელია როგორც ძირითადი, ისე თანმხლები დაავადებები. კომპლექსი მოიცავს დღის საგანგებო რეჟიმს, სამკურნალო ფიზკულტურას, აპარატულ ფიზიოთერაპიას, ბალნეოთერაპიას, მედიკამენტურ თერაპიას.
წლამდე ასაკის ბავშვებს ენიშნებათ ტერფის მედიალური, წვივის მედიალური და წინა დუნდულა, გავა-წელის, პარავერტებრული (ხერხემლის გასწვრივი) და მუცლის კუნთების მატონიზებელი მასაჟი აქტოვეგინის ან სოლკოსერილის მალამოების გამოყენებით. პროცედურების შემდეგ ტერფი ფიქსირდება სუპინირებულ მდგომარეობაში რვიანისმაგვარი რბილი ნახვევით. ღამით, ძილის დროს, ტერფი ფიქსირებულია სუპინირებულ მდგომარეობაში თაბაშირის ან პოლივიკის უკანა ღარში. ასეთი მკურნალობა გრძელდება 1 წლამდე რეგულარულად და თანმიმდევრულად. ფეხის ადგმისას ყურადღება უნდა მიექცეს ფეხსაცმლის ცვეთის თავისებურებას: თუ ტერფი გაბრტყელებისკენ არის მიდრეკილი, ცვდება ქუსლის შიგნითა ზედაპირი. თუ დეფორმაციის პროგრესირების ტენდენცია შეიმჩნევა, უნიშნავენ სუპინატორებს.

ბრტყელტერფიანობის პროფილაქტიკა ასეთია: არ შეიძლება ვიწრო ფეხსაცმლის ტარება, ბევრი სირბილი, დიდხანს დგომა. ფეხები ხშირად უნდა დაასვენოთ, რეგულარულად ავარჯიშოთ ტერფები, იკეთოთ მასაჟი, აბაზანები. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიაქციოთ ტერფებს 40 წლის შემდეგ.

სიმპტომები და მიმდინარეობა. ბრუცელოზის კლინიკა მეტად მრავალფეროვანია. მწვავე ფორმის შემთხვევაში საინკუბაციო პერიოდი საშუალოდ 3 კვირას (7-50 დღეს) გრძელდება. შემდეგ იწყება დაავადება, რომელსაც ახასიათებს ტალღისებრი მიმდინარეობა, გამწვავებისა და რემისიის მონაცვლეობა. დაავადების დასაწყისში ვლინდება სამი დამახასიათებელი ნიშანი: ცხელება, შემცივნება და ოფლიანობა. ავადმყოფი უჩივის ტკივილს კუნთების, მსხვილი სახსრების არეში და ნერვების გასწვრივ. სახე და კისრის არე უწითლდება, ეუფლება ეიფორია. სხეულის ტემპერატურა 39-40 გრადუსს აღწევს, თუმცაღა ავადმყოფს ცუდი თვითშეგრძნება არ აქვს. ცხელება ტალღისებურია. მაღალი ცხელება 5-8 დღიდან რამდენიმე კვირამდე გრძელდება, შემდეგ ტემპერატურა თანდათან ნორმას უბრუნდება და დგება რემისიის პერიოდი (1 კვირიდან 1-1,5 თვემდე), რომელსაც კვლავ გამწვავება ცვლის. შეტევა შესაძლოა 5-8-ჯერ გამეორდეს. თუ დიაგნოზის დასმა და მკურნალობა დაგვიანდა, 3 წლის შემდეგ დაავადება ქრონიკულ ფორმაში გადაიზრდება.
ბრუცელოზი სიკვდილს არ იწვევს. როგორც მწვავე, ისე ქრონიკული ფორმა იკურნება. ცხელების ერთი ან რამდენიმე ტალღის შემდეგ ავადმყოფი შესაძლოა მკურნალობის გარეშეც გამოჯანმრთელდეს, მაგრამ რეჟიმის დარღვევისა და გარემო ფაქტორების ზემოქმედების შემთხვევაში გამორიცხული არ არის ინფექციის გააქტიურება.

დიაგნოსტიკა და მკურნალობა. ბრუცელოზის დიაგნოსტიკა ემყარება კლინიკას (ცხელება, შემცივნება, ოფლიანობა და ტალღისებრი ხასიათი) და სისხლის სეროლოგიურ ანალიზს (სისხლიდან უნდა ამოითესოს ბრუცელები). სამკურნალოდ გამოიყენება ანტიბიოტიკები, ბრუცელოზის საწინააღმდეგო ვაქცინა, ნარჩენი მოვლენების ასალაგებლად ინიშნება ფიზიოთერაპია და ბალნეოთერაპია.

სიმპტომები და მიმდინარეობა. განასხვავებენ ბუასილის მწვავე და ქრონიკულ ფორმებს. ქრონიკულ ბუასილს ახასიათებს წინარე პერიოდი, რომლის ძირითადი ჩივილებია:
უსიამოვნო შეგრძნება უკანა ტანის არეში;
მსუბუქი ქავილი;
დეფაკაციის შეფერხება.

ეს პერიოდი შესაძლოა რამდენიმე თვიდან რამდენიმე წლამდე გაგრძელდეს. ამის შემდეგ იწყება სისხლდენა დეფეკაციის დროს. სისხლდენის ინტენსივობა სხვადასხვაგვარია: განავლოვან მასებზე სისხლის კვალით დაწყებული, მასიური სისხლდენით დამთავრებული. არის შემთხვევები, როდესაც რექტალურ სისხლდენას ძლიერ ანემიამდე მივყავართ. ქრონიკულ ბუასილს თან ახლავს ტკივილები უკანა ტანის არეში, რომელიც დეფეკაციის დროს და დიეტის დარღვევის, კერძოდ, მწარე, ცხარე და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გამაღიზიანებელი პროდუქტების მიღების შემთხვევაში აღმოცენდება. მომდევნო ეტაპზე კი იწყება ბუასილის კვანძების გამოვლენა.
გამოყოფენ ქრონიკული ბუასილის 4 სტადიას.
I სტადიისთვის დამახასიათებელია ანალური არხიდან სისხლდენა დეფეკაციის დროს კვანძების გამოვარდნის გარეშე.
II სტადიას ახასიათებს ჭინთვების დროს ჰემოროიდული კვანძების გამოსვლა, რომლებიც დეფეკაციის დამთავრებისთანავე სპონტანურად ბრუნდება უკან.
III სტადიაზე ჰემოროიდული კვანძების გამოვარდნა ხდება მხოლოდ დეფეკაციის დროს, მაგრამ ისინი სპონტანურად უკან არ ბრუნდება, საჭიროა დახმარება. მოგვიანებით პროლაფსი შეიძლება განვითარდეს მუცელშიდა წნევის ამა თუ იმ მიზეზით მომატებისას (მაგალითად, მძიმე ტვირთის აწევის, ხველის შემთხვევაში).
IV სტადიას ახასიათებს პერმანენტული პროლაფსი, რომელიც არ სწორდება. ის განაპირობებს თრომბოზს და ტკივილს, ხშირად - ძლიერ სისხლდენასაც კი.
მწვავე ბუასილს თან სდევს ძლიერი ტკივილი უკანა ტანის არეში. ამ დროს წარმოქმნილი ქსოვილების შეშუპება, შემდგომში კი ანთებითი ინფილტრაცია ხშირად ბუასილის კვანძების ჩაჭედვის სურათს ქმნის. ზოგ შემთხვევაში მწვავე ბუასილს თან ახლავს პერიანალური მიდამოს შეშუპება და კვანძების ნეკროზი. ამასთანავე, უმეტესად შიგნითა კვანძები ზიანდება, გარეთა კვანძები კი ამ პროცესში მეორეულად ერთვება, თუმცა არც გარეთა კვანძების იზოლირებული ანთებაა გამორიცხული. შესაძლოა, მათზე თრომბებიც კი ჩამოყალიბდეს. ისინი მრგვალი, თითქმის უმტკივნეულო წარმონაქმნებია, რომლებიც ზოგჯერ რამდენიმე თვის განმავლობაშიც კი ნარჩუნდება.
დიაგნოსტიკა. საკმაოდ გამოკვე¬თილი კლინიკური სურათის მიუხედავად, ჰემოროიდული დაავადების დიაგნოსტირებისადმი მკაცრი და თანმიმდევრული მიდგომაა საჭირო. სწორი ნაწლავიდან სისხლდენა და ტკივილი სხვა პათოლოგიებმაც (მაგალითად, სიმსივნემ) შეიძლება გამოიწვიოს. უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება პაციენტის გასინჯვას, ანამნეზის დეტალურ შეკრებას.
მკურნალობა და პროფილაქტიკა. ბუასილის პროფილაქტიკა და მკურნალობა გულისხმობს ღონისძიებათა კომპლექსს, რომელიც ხელს უწყობს კუჭის მოქმედების მოწესრიგებას და ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებას. ეს ღონისძიებებია:
კვების რაციონში მცენარეული ბოჭკოებით მდიდარი საკვებისა და ბოჭკოს შემცველი საკვები დანამატების ჩართვა;
სითხის ოდენობის გაზრდა (6-8 ჭიქამდე დღეში);
ფიზიკური ვარჯიში;
ჯდომის ხანგრძლივობის შემცირება;
ცივი ან გრილი მჯდომარე აბაზანების მიღება;
დეფეკაციის დროს გადაჭარბებული ჭინთვების თავიდან აცილება.

I და II სტადიის ბუასილის დროს გამოიყენება მკურნალობის კონსერვატიული მეთოდი - მალამოები და ორალური (შინაგანად მისაღები) ფლებოტროპული პრეპარატები, რომლებიც სიმპტომატიკის სწრაფ და თვალსაჩინო უკუგანვითარებას უზრუნველყოფს.
ბუასილის კლინიკური მანიფესტირების (ტკივილის, სისხლდენის, დისკომფორტის) შემთხვევაში ავადმყოფმა დროულად უნდა მიმართოს პროქტოლოგს, რათა დაავადება არ გართულდეს და საჭირო არ გახდეს მკურნალობის ქირურგიული მეთოდის გამოყენება.
ქირურგიულ მეთოდს დაავადების III-IV სტადიებში მიმართავენ. ის ბუასილის კვანძების რადიკალურ მოცილებას ითვალისწინებს. მკურნალობის ეს მეთოდი იძლევა გარანტიას, რომ დაავადების რეციდივი თავიდან იქნება აცილებული.

მკურნალობა. რაც უფრო ადრე დაიწყება ბულიმიის მკურნალობა, მით უფრო ეფექტური და იაფი იქნება ის (შესაძლოა, მხოლოდ ფსიქოთერაპევტის დახმარებაც საკმარისი აღმოჩნდეს). ყველაზე შედეგიანია ფსიქოთერაპიის, დიეტოთერაპიისა და მედიკამენტური მკურნალობის კომბინაცია. ფსიქოთერაპევტმა უნდა დაარწმუნოს პაციენტი მკურნალობის აუცილებლობაში. მათ ერთობლივად უნდა დასახონ მკურნალობის სტრატეგია, შეარჩიონ კვების რაციონი და რეჟიმი.

მიმდინარეობა და სიმპტომები. ადამიანს 140-მდე სინოვიური აბგა აქვს. ბურსიტი შეიძლება ნებისმიერ მათგანში განვითარდეს. ყველაზე ხშირად მაინც მხრის სახსარში გვხვდება, შედარებით იშვიათდ - იდაყვის, მუხლის, მენჯ-ბარძაყის სახსრებში. ასევე იშვიათია აქილევსის მყესებსა და ქუსლის ძვალს შორის მდებარე სინოვიური აბგის ანთება.
ბურსიტი მწვავეც შეიძლება იყოს და ქრონიკულიც.
მწვავე ბურსიტი იწყება უეცარი მწვავე ტკივილით, რომელიც მოძრაობისას კიდევ უფრო მძაფრდება. მაგალითად, მხრის ბურსიტის დროს ავადმყოფს უჭირს თავთან ხელების მიტანა, თმის ვარცხნა. ანთებითი სახსრის ზედაპირზე შეიძლება მოიძებნოს ერთი ყველაზე მეტად მტკივნეული წერტილი. ტკივილი ხშირად გადაეცემა კისერში ან ხელის გასწვრივ. დამახასიათებელია ღამით ტკივილის გაძლიერება.
მწვავე ბურსიტის ნიშნებია:
ტკივილი;
შეხებისას მტკივნეულობა;
მოძრაობის შეზღუდვა;
ანთებითი სინოვიური აბგის საპროექციო არეში კანის სიწითლე და სიმხურვალე.

ერთი ან რამდენიმე შეტევის შემდეგ მწვავე ბურსიტი შესაძლოა ქრონიკულ ფორმაში გადაიზარდოს.
ქრონიკული ბურსიტის დროს ტკივილი შედარებით სუსტია, მაგრამ უფრო ხანგრძლივი. ზოგჯერ სახსრის ირგვლივ არსებული ქსოვილები თითქოს შეეზრდება ძვალს, რაც სახსარში მოძრაობის მკვეთრ შეზღუდვას იწვევს. ქრონიკული ბურსიტის დროს სინოვიური აბგის მიდამოებში ხშირად ჩნდება კალციუმის ნალექები.
ქრონიკული ბურსიტის ნიშნებია:
სინოვიური აბგის კედლის გასქელება;
ღრუსშიგა შეხორცებები და კალციფიკაცია;
რეგიონული კუნთების ატროფია.

დიაგნოსტიკა და მკურნალობა. ბურსიტის დიაგნოზს კლინიკური ნიშნების საფუძველზე სვამენ. საჭიროებისას ტარდება რენტგენოლოგიური კვლევა.
მწვავე ბურსიტის მკურნალობა კონსერვატიულია და, წესისამებრ, ამბულატორიულად ტარდება. პირველი 5-7 დღის განმავლობაში რეკომენდებულია მოსვენება, დაზიანებული არის იმობილიზაცია. ინიშნება ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები. ზოგ შემთხვევაში სასახსრე აბგაში შეჰყავთ ჰორმონული პრაპარატები (მაგალითად, ჰიდროკორტიზონი) ანტიბიოტიკებთან ერთად. მწვავე ანთების ნიშნების გაქრობის შემდეგ ინიშნება სპირტის კომპრესი ღამით, ფონოფორეზი ჰიდროკორტიზონით, ულტრაიისფერი დასხივება, ულტრამაღალი სიხშირის სხივებით მკურნალობა. ჩირქოვანი ბურსიტის დროს ავადმყოფი ქირურგთან იგზავნება. ამ დროს ნაჩვენებია პუნქცია ან ოპერაცია - სინოვიური აბგის გახსნა და ჩირქის გამოღება.
ქრონიკულ ბურსიტს უმეტესად ქირურგიულად მკურნალობენ. თუ კალციუმის ნადები მეტისმეტად დიდია, მოძრაობისას უსიამოვნო შეგრძნება აღმოცენდება, ამიტომ ნადების მოცილება აუცილებელია. კალციუმის მარილების მოცილება შესაძლებელია როგორც ასპირაციულად (ნემსით გამოწოვა), ისე ქირურგიულად. თუ ქსოვილის შეზრდამ სახსრის სრულ უმოძრაობა გამოიწვია, ქირურგიული ჩარევა გარდაუვალია.
ბურსიტის პროფილაქტიკა სინოვიური აბგის განმეორებითი ტრავმატიზაციის თავიდან აცილებას ითვალისწინებს.

განგრენის შინაგანი მიზეზებია ის მდგომარეობები და პროცესები, რომლებიც ქსოვილთა კვების დარღვევას იწვევს, უმთავრესად - სისხლძარღვების დაზიანება: ჭრილობა, არტერიის სანათურის დახშობა სპაზმის ან ანატომიური ცვლილებების, მაგალითად, ათეროსკლეროზის გამო, რაც არცთუ იშვიათად იქცევა ინფარქტის, თრომბოზისა და მოხუცებულთა განგრენის მიზეზად. განგრენა შესაძლოა მიმდინარეობდეს მიკრობების მოქმედების გარეშეც (ასეპტიკური განგრენა) და მათი მონაწილეობითაც (სეპტიკური ანუ ჩირქოვანი განგრენა).

განასხვავებენ მშრალ, სველ და აიროვან განგრენას.
მშრალი განგრენა. მშრალი განგრენა ქსოვილებისთვის სისხლის მიწოდების მკვეთრი შეზღუდვისა და მათი გამოშრობის შედეგია. თუ ნეკროზულ ქსოვილში ჩირქოვანი ინფექცია არ შეიჭრა, ქსოვილი შრება, იჭმუჭნება და მკვრივდება (მცირდება დაზიანებული ნაწილის მოცულობა), რაც უჯრედებში ცილების შეწებებით და სისხლის ფორმიანი ელემენტების დაშლით არის განპირობებული. მკვდარი ქსოვილი იღებს მუქ რუხ ან შავ ფერს. ასეთი უბნის მუმიასთან მსგავსების გამო მშრალი განგრენის ფორმირების პროცესს მუმიფიცირებას უწოდებენ. სისხლის მიწოდების შეწყვეტას თან სდევს დაზიანებული უბნის მკვეთრი ტკივილი, კიდური ფითრდება, ლურჯდება და ცივდება. პულსი და კანის მგრძნობელობა ქრება, თუმცა ღრმად მდებარე ქსოვილებში ტკივილი დიდხანს გრძელდება. ნეკროზი პერიფერიიდან ცენტრისკენ ვრცელდება. სხეულის დაზიანებული ნაწილის ფუნქცია ირღვევა. დროთა განმავლობაში მკვდარი და ცოცხალი ქსოვილების საზღვარზე აღმოცენდება რეაქციული (დემარკაციული) ანთება, რაც მკვდარი უბნის მოწყვეტას იწვევს. მშრალი განგრენა, ჩვეულებრივ, ლოკალიზდება კიდურებზე, ცხვირის წვერსა და ყურის ნიჟარებზე (განსაკუთრებით - მოყინვისა და ქიმიური დამწვრობის დროს).
მკვდარ ქსოვილში ჩირქოვანი ინფექციის შეჭრისას მშრალი განგრენა შესაძლოა სველში გადაიზარდოს. არ არის გამორიცხული, რამდენიმე თვის შემდეგ მკვდარი უბანი თავისთავად მოძვრეს. შინაგანი ორგანოების ასეპტიკური ნეკროზის დროს მკვდარი ნაწილი თანდათანობით გაიწოვება და მას ნაწიბუროვანი ქსოვილი ჩაენაცვლება. შესაძლოა, განგრენა მეზობელ ჯანსაღ ქსოვილებზეც გავრცელდეს. ამასთანავე, სისხლში ხვდება ჩირქოვანი დაშლის პროდუქტები, რაც მძიმე ინტოქსიკაციას იწვევს.

სველი განგრენა. სველი განგრენისთვის დამახასიათებელია დაზიანებული ქსოვილების მუქი რუხი შეფერილობა, მათი შეშუპება და მოცულობის მატება. ქსოვილი იქცევა ჭუჭყიანი მწვანე ელფერის მქონე რბილ მასად, რომელსაც ჩირქის სუნი სდის, თანდათან თხიერდება და იშლება.
კეთილსაიმედო მიმდინარეობისას ჯანსაღი და მკვდარი ქსოვილების მიჯნაზე შეიმჩნევა მკვეთრი საზღვარი. მკვდარი ქსოვილი სხეულს სცილდება, წარმოქმნილი დეფექტი ხორცდება და ნაწიბური ყალიბდება. ზოგჯერ (ინფექციის არარსებობის, შემოფარგლული უბნის შემთხვევაში) სველი განგრენა შესაძლოა მშრალში გადაიზარდოს. თუ ორგანიზმი დასუსტებულია, ხოლო კანის ადგილობრივი რეაქცია - დაქვეითებული, პროცესი განივრცობა, ჩირქოვანი დაშლის პროდუქტები სისხლში შეიწოვება და ვითარდება სეფსისი (ასეთი რამ ხშირად ემართებათ შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულებს). სველი განგრენის დროს დაზიანებული ქსოვილის ზედა შრეები კარგავს მგრძნობელობას, ღრმა შრეებში კი ტკივილი აღინიშნება. სხეულის ტემპერატურა იმატებს, საერთო მდგომარეობა მძიმეა.
მკურნალობა და პროფილაქტიკა. განგრენის მკურნალობა და პროფილაქტიკა ითვალისწინებს:
გამომწვევი მიზეზის აღმოფხვრას;
სისხლის გადასხმას;
ანტიბიოტიკების დანიშვნას;
ქირურგიულ ჩარევას.

მწვავე გასტრიტი
მწვავე გასტრიტს მრავალი მიზეზი აქვს: ამა თუ იმ ნივთიერების ან მედიკამენტის (ალკოჰოლის, ასპირინის) მავნე ზემოქმედება, მექანიკური გაღიზიანება, ანთების გამომწვევი ბაქტერია, ასევე - ორგანიზმის არაადეკვატური რეაქცია რომელიმე მძიმე დაავადების მიმართ. გასტრიტის განვითარებაში დიდ როლს ასრულებს სტრესი. ამ დროს კუჭის სისხლძარღვები ვიწროვდება და კუჭის კედელზე მარილმჟავები გაძლიერებულ ზემოქმედებას ახდენს. გასტრიტის დროს ანთება ზოგჯერ მხოლოდ კუჭის ლორწოვან გარსზე ვრცელდება, ზოგჯერ კი კუჭის მთელ სისქეს მოიცავს და კუნთებამდეც კი აღწევს. მწვავე გასტრიტი უმეტესად მწვავე გასტროენტეროკოლიტის ან გასტროენტერიტის სახით მიმდინარეობს.
არსებობს მწვავე გასტრიტის რამდენიმე ფორმა: უბრალო, კოროზიული და ფლეგმონური. ყველაზე ხშირად პირველი ორი გვხვდება.

უბრალო გასტრიტი
უბრალო გასტრიტის გამომწვევი ფაქტორები ორ ჯგუფად: ეგზოგენურ და ენდოგენურ ფაქტორებად - იყოფა. პირველთაგან აღსანიშნავია არასწორი კვება, კუჭის კედლის გამღიზიანებელი მედიკამენტების ზემოქმედება, ალერგია ზოგიერთი საკვების (მაგალითად, ჟოლოს, სოკოს, მარწყვის) მიმართ. ენდოგენურ გასტრიტს თვით დაავადებულის ორგანიზმი აპროვოცირებს. კერძოდ, ის შესაძლოა აღმოცენდეს ორგანიზმში ინფექციის მოხვედრისას ან ისეთი აუტოიმუნური რეაქციის განვითარებისას, როდესაც ავადმყოფის იმუნური სისტემა უმიზეზოდ ებრძვის კუჭის ლორწოვან გარსს.

სიმპტომები და მიმდინარეობა. დაავადებულმა უბრალო მწვავე გასტრიტის ნიშნები შესაძლოა შეამჩნიოს დამზიანებელი ფაქტორის (მაგალითად, ასპირინის) კუჭში მოხვედრიდან 4-8 საათის შემდეგ. გასტრიტის ამ ფორმისთვის დამახასიათებელია გულისრევა, უსიამოვნო შეგრძნება და ტკივილი გულის კოვზთან, თავბრუხვევა, საერთო სისუსტე, დიარეა, უწყვეტი ღებინება. კანი და ლორწოვანი გარსი ფერმკრთალია, ენაზე ჩნდება ნაცრისფერი ნადები, აღინიშნება პირის სიმშრალე.

კოროზიული გასტრიტი
კოროზიული გასტრიტი შესაძლოა გამოიწვიოს კუჭში ძლიერი ტუტეს ან მჟავას, განუზავებელი სამედიცინო სპირტის, ზოგიერთი ლითონის მარილის მოხვედრამ.

სიმპტომები და მიმდინარეობა. კოროზიული გასტრიტის მთავარი სიმპტომებია ტკივილის შეგრძნება გულის კოვზთან, პირსა და გულმკერდის არეში, მუდმივი ღებინება. ამონაღები მასა შეიცავს სისხლს, ლორწოს. პირში, ტუჩებზე შეიმჩნევა ქიმიური ნივთიერებით გამოწვეული დაზიანება (შეშუპება და სხვა). შესაძლოა, დაზიანდეს ხორხიც. ასეთ შემთხვევაში დაავადებულს ხმა ეხლიჩება. როდესაც კოროზიული გასტრიტი მძიმედ მიმდინარეობს, გამორიცხული არ არის, მკვეთრად დაეცეს არტერიული წნევა და ავადმყოფმა გონება დაკარგოს.
კოროზიული გასტრიტის დროს ავადმყოფი ტკივილსა და დაავადების სხვა ნიშნებს უმეტესად ორგანიზმში მავნე ნივთიერების მოხვედრის პირველსავე საათებში, ზოგჯერ პირველსავე წუთებშიც კი გრძნობს.

დიაგნოსტიკა და მკურნალობა. უბრალო მწვავე გასტრიტის დიფერენციული დიაგნოსტიკა გულისხმობს სალმონელოზისა და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის სხვა ინფექციების გამორიცხვას, რაც მხოლოდ ლაბორატორიული ანალიზებით არის შესაძლებელი. თუ უბრალო მწვავე გასტრიტის მკურნალობა დროულად დაიწყო, პროგნოზი კეთილსაიმედოა. თუ გასტრიტის გამომწვევის მოქმედება დიდხანს გაგრძელდა, მწვავე გასტრიტი ქრონიკულში გადაიზრდება.
უბრალო მწვავე გასტრიტის მკურნალობის ყველაზე მნიშვნელოვანი ეტაპი ნაწლავებისა და კუჭის სრულყოფილი გამორეცხვაა. არასწორმა კვებამ ანთება უფრო მეტად რომ არ გაამწვაოს, სასურველია შემდეგი რეკომენდაციების დაცვა:
შეტევის პირველ დღეს უმჯობესია, ავადმყოფმა საერთოდ არაფერი ჭამოს. ნებადართულია მხოლოდ მაგარი ჩაისა და ბორჯომის მიღება;
შეტევის მეორე-მესამე დღეს შეიძლება მანანისა და ბრინჯის ფაფის, ქათმის ბულიონისა და კისელის მიღება;
შემდეგ ავადმყოფს ენიშნება დიეტა #1;
შეტევიდან ერთი კვირის შემდეგ დასაშვებია კვების ჩვეულებრივ რეჟიმზე გადასვლა. უბრალო მწვავე გასტრიტის პროფილაქტიკა გულისხმობს სწორ და რაციონალურ კვებას.

მედიკამენტური მკურნალობა. თავდაპირველად ტარდება მკურნალობა, რომელიც კუჭის მჟავიანობის დაქვეითებისკენ არის მიმართული. ამ მიზნით ინიშნება ომეპრაზოლი ან სუკრალაფტი.
თუ გასტრიტი პროვოცირებულია ინფექციით, ინიშნება ანტიბიოტიკი.
საყურადღებოა ალერგიით განპირობებული გასტრიტი. ამ დროს პაციენტს ანტიჰისტამინურ პრეპარატებს უნიშნავენ. თუ გასტრიტის შეტევები მკვეთრი ტკივილით მიმდინარეობს, აუცილებელია სპაზმის მომხსნელი ნივთიერებების მიცემა (პაპავერინი ან ატროპინი კანქვეშ).
გასტრიტს შესაძლოა მოჰყვეს დიდი ოდენობით სითხის დაკარგვა. ასეთ შემთხვევაში ავადმყოფს ვენაში გლუკოზისა და ფიზიოლოგიური ხსნარი უნდა გადაესხას. ზოგჯერ საგულე საშუალებების დანიშვნაც ხდება საჭირო.

ქრონიკული გასტრიტი
ქრონიკული გასტრიტი არის კუჭის კედლის ანთება სხვადასხვა სიღრმეზე - ლორწოვანი გარსიდან კუჭის ღრმა შრეებამდე. კუჭ-ნაწლავების დაავადებათა მესამედი სწორედ ქრონიკულ გასტრიტზე მოდის.
ქრონიკული გასტრიტის დესტრუქციული მოქმედება თანდათანობით ხდება თვალსაჩინო: თავდაპირველად ირღვევა კუჭის მოტორული ფუნქცია და საჭმლის მონელებისთვის აუცილებელი ნივთიერებების გამოყოფა. შედეგად კუჭში უფრო მძიმე ანთებითი და დისტროფიული ხასიათის დაზიანებანი ყალიბდება. დასასრულ, კუჭი კარგავს დაზიანებული კედლის აღდგენის უნარს.
ქრონიკული გასტრიტი პირველადიც შეიძლება იყოს და მეორეულიც. მიზეზის კვალობაზე, განასხვავებენ მის ეგზოგენურ (ალკოჰოლი, ასპირინი, რადიაცია, ტემპერატურული დაზიანება) და ენდოგენურ (აუტოიმუნური რეაქცია, ინფექცია და ა.შ.) ფორმებს. ქრონიკული გასტრიტის კიდევ მრავალი ფორმა არსებობს. მათი კლასიფიკაცია დაზიანების ხარისხის, დაზიანების ადგილისა და სხვა კრიტერიუმების მიხედვით ხდება.

სიმპტომები და მიმდინარეობა. ქრონიკული გასტრიტის დროს კუჭში სხვადასხვა ნივთიერების სეკრეცია მეტწილად ნორმალური ან მომატებულია. გასტრიტის ეს ფორმა უპირატესად ახალგაზრდა მამაკაცებს ემართებათ. ის ვლინდება გულძმარვით, მჟავე ნივთიერებების წამოღებინებით, ტკივილით გულის კოვზთან და კუჭის არეში, ზოგჯერ - შეკრულობით. ხშირია ღამით კუჭის სეკრეტორული მოქმედების გაძლიერება.
არსებობს ქრონიკული გასტრიტის ჰემორაგიული ფორმა, რომელსაც სისხლდენისკენ მიდრეკილება ახასიათებს. სეკრეტორული ფუნქცია ამ დროს ან უცვლელია, ან მომატებული.
თუ ქრონიკული გასტრიტის დროს კუჭში ნივთიერებათა სეკრეცია მეტისმეტად არის დაქვეითებული, კუჭის ლორწოვანი გარსის სრულ ან ნაწილობრივ ატროფიაზე ლაპარაკობენ. ამ ტიპის ქრონიკული გასტრიტი უმეტესად მოხუცებს და მოწიფული ასაკის პირებს ემართებათ. დამახასიათებელი სიმპტომებია მადის დაქვეითება, გულისრევა, მუცლის ბუყბუყი, პირში უსიამოვნო გემო, ბოყინი, დიარეა. თუ ამ ტიპის გასტრიტი დიდხანს გაგრძელდა, ავადმყოფი ხდება, იფიტება, მუდმივად უჩივის სისუსტეს. საკვების უკმარისობის გამო ხშირად რკინადეფიციტური ანემიაც აღმოცენდება. უმეტესად ვითარდება დისბაქტერიოზი, ქოლეცისტიტი, ენტერიტი, პანკრეატიტი.

მკურნალობა. დიდი მნიშვნელობა აქვს დიეტას, ვინაიდან შესაძლოა, მაგარმა, ცხელმა, ცხარე საკვებმა სამედიცინო პროცედურები სრულიად უეფექტო გახადოს. ხორცი უცხიმო უნდა იყოს, ბოსტნეული - უხეში. ავადმყოფს საკვები უნდა მიეცეს პიურეს სახით. უნდა ერიდოს ბულიონებს. შემწვარი და შებოლილი პროდუქტის ნაცვლად სასურველია მოხარშული და ორთქლზე მომზადებული მიიღოს, მიეჩვიოს მცირე ულუფებით ხშირ კვებას, უარი უნდა თქვას თამბაქოზე, ალკოჰოლზე, ყავაზე. ავადმყოფი კუჭისთვის საშიშია რძე, მარილი, ტკბილეული, ცხიმი.
ქრონიკული გასრტიტის დროს ეფექტიანია ფიზიოთერაპიული პროცედურები, მაგალითად, ტალახით ან წყლით მკურნალობა. რემისიის სტადიაში ბალნეოლოგიური თერაპიაც სასარგებლოა.
მედიკამენტური თერაპია. თუ ქრონიკული გასტრიტის დროს კუჭის სეკრეტორული ფუნქცია მომატებულია, ინიშნება მისი დასაქვეითებელი საშუალებები (ვიკალინი, ალმაგელი, ატროპინი, პლატიფილინი). ასეთი ფორმის გასტრიტის დროს უნიშნავენ კუჭის კედლის მთლიანობის აღმდგენ პრეპარატებს (მეთილურაცილს, პენტოქსილს).
თუ ქრონიკულ გასტრიტს თან ახლავს კუჭის სეკრეტორული ფუნქციის დაქვეითება და ტკივილი, ინიშნება საშუალებები, რომლებიც ხსნის სპაზმის, მაგრამ კუჭის წვენების გამოყოფას არ აფერხებს. ასევე, გამოიყენება მრავალძარღვას წვენი, რომელიც არა მარტო ხსნის ტკივილს, არამედ კუჭში მიმდინარე ანთებით პროცესსაც აცხრობს. აუცილებელია ვიტამინოთერაპია. თუ გასტრიტი დაქვეითებული მჟავიანობის ფონზე ფაღარათით, მუცლის შებერვით მიმდინარეობს, უნიშნავენ კუჭის წვენების შემცვლელ ნივთიერებებს (აბომინს ან ბეტაციდს).
ქრონიკული გასტრიტის დროს კუჭის წვენის გამოყოფის დაქვეითება ზოჯერ იმუნური სისტემის არასწორი მუშაობით არის განპირობებული. ასეთ შემთხვევაში კორტიკოსტეროიდები ინიშნება.

ჰელიკობაქტერიული გასტრიტი
გასტრიტის ერთ-ერთი მიზეზია ბიკროორგანიზმი ჰელიცობაცტერ პყლორი, რომელიც მჟავე გარემოში ცხოვრობს. ეს ბაქტერია გასტრიტით დაავადებული პრაქტიკულად ყველა ადამიანის კუჭში მოიპოვება. ის განსაკუთრებით დიდ როლს ასრულებს ბავშვთა გასტრიტის განვითარებაში. ამგვარი გენეზის გასტრიტით დაავადებულ ბავშვებს სრულიად განსხვავებული სიმპტომები უვლინდებათ.
ჰელიკობაქტერიული გასტრიტით დაავადებულთა ნაწილს უვითარდება კუჭის დაზიანების ნაკლებად შესამჩნები ნიშნები, მაგალითად, ტკივილი გულის კოვზთან, გულისრევის მუდმივი შეგრძნება, სიმძიმის შეგრძნება კუჭში ჭამის შემდეგ, პირიდან ამოსდით უსიამოვნო სუნი, იკლებენ წონას, უჩნდებათ ისეთი რამის ჭამის სურვილი, რაც საკვებად არ გამოიყენება, ზოგჯერ ემართებათ ალერგიის მსგავსი კანის დაავადება.
შესაძლოა, ჰელიკობაქტერიული გასტრიტით დაავადებული კუჭისა და ნაწლავების მხრივ არაფერს უჩიოდეს, მაგრამ გამოკვლევისას კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის მძიმე დაზიანება აღმოაჩნდეს.
დიაგნოსტიკა და მკურნალობა. ჰელიკობაქტერიული გასტრიტის დიაგნოსტირების მრავალი მეთოდი არსებობს, მათ შორის - გასტროსკოპია, სისხლის სეროლოგიური ანალიზი. მკურნალობისთვისაც მრავალი მეთოდია შემუშავებული. მკურნალობის თითქმის ყველა სქემაში შედის ფართო და ვიწრო სპექტრის ანტიბიოტიკები და პრეპარატები, რომლებსაც ჰელიკობაქტერიის განადგურება შეუძლია. თუ თერაპია მართებულად იქნა შერჩეული, ავადმყოფი სრულიად იკურნება.

მიმდინარეობა და სიმპტომები. გაუვალობის დროს ირღვევა წყლისა და ელექტროლიტების ცვლა, სისხლის მიმოქცევა, ვითარდება ინტოქსიკაცია, დაბრკოლების ზემოთ ნაწლავი გადავსებულია. მის სანათურში გროვდება სისხლის თხიერი ნაწილი, კუჭის, ნაწლავის, პანკრეასის, ნაღვლის წვენი. 24 საათში შეიძლება 8 ლიტრამდე სითხე დაგროვდეს. მცირდება სისხლის მოცულობა. ნაწლავში დაგროვილ სითხეში იწყება დუღილისა და ლპობის პროცესები, რაც ინტოქსიკაციას აძლიერებს. ღებინებისას იკარგება დიდი რაოდენობით სითხე, ცილები, ელექტროლიტები, ფერმენტები, კუჭის, პანკრეასის, ნაღვლის, წვრილი ნაწლავის წვენები, სისხლის ცირკულაციურ დარღვევებთან ერთად ძლიერდება ინტოქსიკაცია, რაც ავადმყოფის ზოგად მდგომარეობას კიდევ უფრო ამძიმებს.
ნაწლავთა მწვავე გაუვალობის დაწყებიდან 24 საათის შემდეგ ზემოთ ჩამოთვლილი ცვლილებები (განსაკუთრებით - წყლისა და ელექტროლიტების ცვლის, მჟავატუტოვანი წონასწორობის დარღვევა) მკვეთრად ვლინდება. იწყება ცილებისა და ცხიმების დაშლა, ორგანიზმში გროვდება მათი დაშლის პროდუქტები, იწყება აციდოზი, ირღვევა გადავსებული ნაწლავის კედლის გამტარობა, მუცლის ღრუში გროვდება ექსუდატი, რომელიც ინფიცირდება. იწყება პერიტონიტი.
ნაწლავში სითხისა და აირის შეწოვა მკვეთრად დარღვეულია. ნაწლავის სანათურში იზრდება წნევა, მკვეთრად იმატებს მისი დიამეტრი. ნაწლავის კედელში არსებული სისხლჩაქცევები ზეწოლას განიცდის. კაპილარებში წარმოიშობა თრომბები. ნაწლავის პერისტალტიკა ნელდება, შემდეგ კი სრულებით წყდება. დაბრკოლების არიდან 30-40 სმ-ის მანძილზე ნაწლავის ლორწოვანში ჯერ სისხლჩაქცევები ჩნდება, შემდეგ - ნეკროზული უბნები. დაზიანებული ნაწლავის კედლიდან მუცლის ღრუსა და სისხლში დიდი რაოდენობით გადადის ბაქტერიული ტოქსინები, ბაქტერიები.
ორგანიზმში გამოიყოფა ანტიდიურეზული ჰორმონი და ალდოსტერონი, რომელიც შარდის გამოყოფას ამცირებს. ძლიერდება ნატრიუმის უკუშეწოვა და დიდი რაოდენობით გამოიყოფა კალიუმი, რის შედეგადაც ირღვევა კუნთთა ტონუსი, ქვეითდება მიოკარდიუმის (გულის კუნთის) შეკუმშვის უნარი და პერისტალტიკა. შარდის ოდენობის შემცირება იწვევს კალიუმის გამოყოფის შემცირებას, სისხლში ამ ნივთიერების კონცენტრაცია იმატებს, ვითარდება ალკალოზი და მეტაბოლური აციდოზი. უფრო მეტად ირღვევა გულის, ფილტვების, ღვიძლის, თირკმელების, ცენტრალური ნერვული სისტემის ფუნქცია.
ნაწლავთა გაუვალობის ძირითადი ნიშნები ასეთია:
მოვლითი ტკივილი მუცლის არეში;
ღებინება;
მეტეორიზმი;
ნაწლავთა მოქმედების შეწყვეტა;
აირთა გამოყოფის შეკავება.

დიაგნოსტიკა და მკურნალობა. ტიპური მიმდინარეობისას ნაწლავთა მწვავე გაუვალობის დიაგნოზის დასმა ძნელი არ არის. ხდება დიფერენცირება მუცლის ღრუს სხვა მწვავე დაავადებებისგან, როგორიც არის, მაგალითად, კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის პერფორაცია, მწვავე ქოლეცისტიტი, მწვავე აპენდიციტი, მწვავე პანკრეატიტი, საშვილოსნოსგარე ორსულობის დარღვევა, საკვერცხეების კისტის შემოგრეხა. უნდა გამოირიცხოს თირკმლის ჭვალი, გული კუნთის ინფარქტის აბდომინალური ფორმა, დიაფრაგმული პლევრიტი, ასევე - ალიმენტური (კვებითი) ინტოქსიკაცია, ტყვიით მოწამვლა. დიაგნოსტირებაში დიდ როლს ასრულებს რენტგენოლოგიური გამოკვლევა.
გაუვალობის ზოგიერთი ფორმის დროს შესაძლებელია კონსერვატიული მკურნალობა: ორმხრივი პარანეფრული ბლოკადა ვიშნევსკის წესით, კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის შიგთავსის მუდმივი ასპირაცია, ნაწლავის სტიმულაცია - 10%-იანი ნატრიუმის ქლორიდის ხსნარით ან პროზერინით, რის შემდეგაც კეთდება ოყნა. ეს ყველაფერი ტარდება იმ ღონისძიებათა პარალელურად, რომლებიც მიზნად ისახავს წყლისა და ელექტროლიტური ბალანსის აღდგენას, ცილების დეფიციტის, მოცირკულირე სისხლის ცვლილებათა აღმოფხვრას და სხვა.
ამგვარი თერაპიის უეფექტობის შემთხვევაში (როდესაც მუცლის მოვლითი ტკივილი გრძელდება, ნაზოგასტრული ზონდიდან აღინიშნება მწვანე ფერის გამონადენი, ნაწლავთა სტიმულაციას არ მოჰყვება ნაწლავების მოქმედება) ნაჩვენებია ოპერაციული ჩარევა. წინასაოპერაციო მომზადება (ინტრავენური ტრანსფუზია, ტკივილგამაყუჩებელი საშუალებები) გრძელდება 1-3 საათს.
ქირურგიული მკურნალობის მიზანია მუცლის ღრუს სრულყოფილი დათვალიერება და ნაწლავის დაბრკოლების ლიკვიდაცია. ოპერაცია ტარდება ზოგადი ნარკოზით. ოპერაციის შემდეგ ხორციელდება ინტენსიური თერაპია.