რადგან ეძიებთ, ძალისამებრ გეტყვით ქრისტეს მიერ:

შვიდია ნიჭი სულიწმინდისა, როგორც ამბობს ესაია, და შვიდია ეკლესიის საიდუმლო, რასაც მოქმედებს სულიწმინდა. ესენია: ნათლობა, მირონცხება, ზიარება, ხელთდასხმა (ე. ი. მღვდლობა, ე. ჭ.), ქორწინება, სინანული და წმინდა ზეთი (ე. ი. ზეთისკურთხევა, ე. ჭ). მოკლედ გაუწყებ თითოეული მათგანის შესახებ, თუმცა კი საღვთო ლიტურგიის განმარტებისას გაკვრით უკვე ვთქვით მათზე, რამდენადაც ეს შესაძლებელი იყო.




ნათლობის შესახებ:

ამრიგად, ნათლობა კვლავ გვშობს სულიწმინდით, რადგან წარვწყმიდეთ რა თავდაპირველი უვნებო შობა [1], გავხდით ურჯულოებებში მუცლადღებულნი და, როგორც ფსალმუნებს დავითი, ცოდვებში გვშვა ყოველი ჩვენგანი ჩვენმა დედამ (ფს. 50.2).

მირონცხების შესახებ:

მირონცხება შთაგვინერგავს იმ თავდაპირველ ბეჭედს და ხატისებრობას [2], რაც წარვწყმიდეთ ურჩობის მიერ, აგრეთვე - იმ მადლსაც, რაც საღვთო შთაბერვით გვქონდა მიღებული სულში [3]. ამიტომ, მირონცხება ატარებს სულიწმინდის ძალას, გვამდიდრებს მისი კეთილსურნელებით და არის ქრისტეს ნიშნულობა და ბეჭედი.

საღვთო ზიარების შესახებ:

ზიარება გვაერთებს თვით უფალთან და ვეზიარებით ჭეშმარიტად მის ხორცსა და სისხლს. რადგან ჭამის შედეგად მოვკვდით და დავშორდით სამოთხესა და ღმერთს, ზიარების მიერ კვლავ ახლად ვიძენთ მარადიულ ცხოვრებას და ხრწნილების უკუმგდებელნი ვუერთდებით მას, უკვდავს, მოკვდავქმნილს ხორცით ჩვენს გამო.

ხელთდასხმის (=მღვდლობის, ე.ჭ.) შესახებ:

ხელთდასხმა შემოქმედის ძალისა და უფლებრივობის მიმნიჭებელია. ამიტომ, რადგან არცერთი არსთაგანი არ არსებობს შემოქმედის გარეშე, ხოლო მოვიდა კი იგი, რომ კეთილმყოფობისაკენ წავეყვანეთ ჩვენ, მისი ეს ძალა უკუმიიღო მან ჩვენგან [4] და მოგვიბოძა თავისი მღვდლობის მიერ. ამიტომ, არაფერია წმინდა მღვდლის გარეშე. ამასთან, რადგან უფალმა დასაბამში ხილულთა მთავრებად დაგვადგინა ჩვენ, ამჟამად, უმჯობესი სახით, კვლავ მთავრებად დაგვადგენს იგი მღვდლობის, მიერ. ამიტომ ამბობს დავითიც: „დაადგენ მათ მთავრებად მთელ ქვეყანაზე". რადგან ცის კლიტენი მოგვცა მან ჩვენ.

ქორწინების შესახებ:

ქორწინება ღვთის მოწყალების საბოძვარია შვილიერებისათვის, ვიდრე ეს ყოველივე ხრწნადობაში დგას, რამეთუ არ ნებავდა ღმერთს, რომ პირუტყვული, დენადი და შესვრილი შენივთება ყოფილიყო ჩვენში, მაგრამ რადგან ნებსით მოვკვდით, დაგვითმო მან, რომ იმგვარადვე გვემოქმედა მოდგმის მონაცვლეობა, როგორც ეს ცხოველებთანაა (რათა გვცოდნოდა, თუ საღამდე დავედით), და ეს - მანამ, სანამ აღადგენდა და გააუკვდავებდა ჩვენს ბუნებას ის, უხრწნელი, ვინც მოკვდა და აღდგა ჩვენთვის. ამიტომაც აკურთხებს იგი ქორწინებას, რათა კურთხევის გარეშე არ იყოს ჩვენეული სიცოცხლის დასაბამი.

სინანულის შესახებ:

სინანული მოქმედებს დაცემულობიდან ჩვენს კვლავ ზეაღმართვას. ამიტომ, რადგან ნათლობის შემდეგ არ არსებობს სხვა უკუაღმოწოდება მომადლებითად და ბოძებითად, ღვაწლთა და შრომათა გარეშე [5], არამედ - მოქცევისა და ცრემლთა მიერ, ცთომილებათა აღმოთქმითა და ბოროტებათაგან განდგომით, ამიტომ არის მოცემული ეს დიდი ძღვენი, რაშიც შეიყვანგბა, აგრეთვე, მონაზონთა სქემა, ვითარცა წინდი სინანულისა.

წმინდა ზეთის შესახებ:

წმინდა ზეთიც გადმოცემულია, როგორც სამღვდელო საიდუმლო და საღვთო წყალობის სახე, რაც ებოძებათ ცოდვისგან მოქცეულთ გამოსახსნელად და განსაწმენდად. ამიტომაა, რომ ცოდვათაგან გათავისუფლებასაც გვანიჭებს იგი, უძლურებათაგანაც აღვგმართებს და სიწმინდითაც გვავსებს. ყოველივე ეს გადმოგვცა იესო ქრისტემ, ჩვენმა ღმერთმა, და მის მიერ მისმა საღვთო მოწაფეებმა, რადგან ვართ რა ორმაგნი, სულისაგან და სხეულისა, ესეც ორმაგადვე გვებოძა ჩვენ, ისევე როგორც ჭეშმარიტად ორმაგი გახდა იგი ჩვენს გამო [6], იყო რა ჭეშმარიტად ღმერთი და შეირაცხა რა ჭეშმარიტ კაცად, რომ, ერთი მხრივ, სულიწმინდის მადლით გონისეულად განეწმინდა მას ჩვენი სულები, მეორე მხრივ კი გრძნობადთა მიერ, კერძოდ წყლით, ზეთით, პურით, სასმისითა და სხვა დანარჩენთ, რაც განწმენდილია სულიწმინდისგან, - წმინდაეყო ჩვენი სხეულები და მოენიჭებინა მთელსრული [7] ცხონება.



შენიშვნები

1. შდრ. τήν πρώτην άπαθη γέννησιν (ლათ. priore a vitio immuni nativitate). იგულისხმება ჰირველმშობელთა თავდაპირველი (ცოდვამდელი) უვნებო და უცოდველი შექმნილობა, ღვთივქმნილობა.

2. წმინდა მამები ადამიანის თავდაპირველ მდგომარეობას, ჩვეულებრივ, უწოდებენ არა „ხატს" (ει'κών), არამედ „ხატისებრობას" (τό κατ' ει'κόνα). წმ. სვიმეონიც აღნიშნავს, რომ ადამიანმა ცოდვით წარწყმიდა არა ხატი (ει'κών), არამედ ხატისებრობა (τό κατ' ει'κόνα), რასაც კვლავ შთაგვინერგავს მირონცხება (შდრ. καί τό κατ' ει'κόνα έντίθησιν. შდრ, ლათ. თარგ.: et imaginis imponit similitudinem).

3. იგულისხმება შეს. 2. 7: „და შთაბერა პირსა მისსა სული სიცოცხლისა და იქმნა კაცი სულად ცხოველად". ეკლესიის მამათა სწავლებით ამ თავდაპირველი შთაბერვის განახლებაა მაცხოვრისეული შთაბერვა მოწაფეებისადმი, რაზეც გვაუწყებს იოანე მახარებელი: „და ესე ვითარცა თქუა, შთაჰბერა და თქუა: მიიღეთ სულრწმიდაჲ" (ი. 20.22).

4. იგულისხმება, რომ განკაცებულმა ღმერთმა კაცობრივად მიიღო ხელთდასხმა კაცისგან, იოანე ნათლისმცემლისგან, ისევე როგორც მიიღო მან ხელთდასხმა ანუ ქიროტონია (χειροπονία) სულიწმინდისგან. ამის შესახებ წმ. სვიმეონ თესალონიკელი აღნიშნული შრომის 45-ე თავში შემდეგს გვასწავლის;

„თავი 45

რომ მღვდლად და მღვდელთმთავრად იქნა ხელთდასხმული (κεχειροτόνηται) მაცხოვარი სხეულებრივად.

ხოლო ის, რომ ჩვენს მღვდლად და მღვდელთმთავრად იქნა ხელთდასხმული მაცხოვარი, თვით მანვე გაგვიცხადა ეს, რომელიც არის სიტყვა ღვთისა, ჩვენს გამო ხორცშესხმული, მამისგან დამოწმებული და სულით ხელთდასხმული (καί τω Πνεύματι χειροτονηθείς, შდრ. ლათ. et a Spiritu sancto ordinatus est), როგორც იწინასწარმეტყველა ესაიამ: „აღდგება კვერთხი იესეს ძირისგან და ყვავილი ამოვა ძირისგან და განისვენებს მასზე სული ღვთისა" და შემდგომი. იხილე, თუ როგორ მიიღო მან ეს საკვირველი და უბრწყინვალესი ხელთდახხმა (χειροπονία), რომელიც თუმცა კი არის ბუნებით ღმერთი და აქვს მას ყოვლადძლიერება, ყოვლადქმედითობა და სიწმინდე (რადგან ცხოველი, წმინდა და ყოვლადძლიერი სიტყვაა ღვთისა), მაგრამ მაინც ჩვენს გამო სხეულებრივად ხელთდასხმულ იქნა მამისგან (σωματικος κεχειροτόνηται παρά του Πατρός) და ეს - თვით ნათლობისას პირველად, რადგან ერთდროულად იყო იგი ნათელღებულიც და ხელთშეხებულიც, როგორც ხელთდასხმული (χειροπτούμενος ώς χειροτονούμενος), რაც იოანესგან იყო, რომელმაც ხელი დაადო მას და მიიღო მან სულიწმინდა (καί τό Πνευμα δεχόμενος), მაგრამ განსაკუთრებით ხელთდასხმულ იქნა იგი მამისგან, რაჟამს სულიწმინდა გარდამოვიდა ნაცვლად ხელისა, ხოლო თვით მამამ ეს თქვა: „ეს არის ჩემი ძე საყვარელი, რომელიც ვისათნოვე". მეორედ უფრო ბრწყინვალე ხელთდასხმა მიიღო მან ფერისცვალების მთაზე, როდესაც ზესთგაბრწყინდა (ύπερέλαμψεν) საღვთო დიდების სინათლით იგი, ჭეშმარიტების მზედ შერაცხილი, ხოლო იმ ნათლიერი ღრუბლის შუაში იქმნა იგი, რაც მოასწავებდა სულიწმინდას, მარადის მასთან მყოფს, და ღრუბლიდან კი მამამ ხორციელადაც განიკუთვნა იგი, რაჟამს ერთდროულად ემოწმა კიდეც მას, ისათნოვა კიდეც იგი და გააცხადა კიდეც მოძღვრად თავისი ცხოველი სიბრძნე, რადგან კვლავ თქვა: „ეს არის ჩემი ძე საყვარელი, რომელიც ვისათნოვე", და დასძინა: „მისი ისმინეთ". ეს კი მოძღვრებისა არის, რაც თვით ქრისტემაც მისცა მოწაფეებს და უთხრა: „ვინც ისმენს თქვენსას, ჩემსას ისმენს" ხედავ, თუ როგორ იქნა იგი ხელთდასხმული (κεχειροτόνηται, fuit ordinatus) მამის მიერ სულიწმინდაში?" (PG. 155,189-192).

5. იგულისხმება, რომ ნათლობა ადამიანს ეძლევა როგორგ მადლი და საბოძვარი ანუ საჩუქარი, რაც უჭირველად ანუ ყოველგვარი შრომისა და ღვწის გარეშე ათავისუფლებს ადამიანს ყველა ცოდვისგან (როგორც pირველქმნილიsგან, ასევე პიროვნულისგან), მაშინ როცა ნათლობის შემდეგ ჩადენილი ცოდვები მხოლოდ შრომათა და ღვაწლთა მიერ, ცრემლთაღვრითა და ღრმა სინანულით აღიხოცება.

6. განკაცებულ ღმერთს საეკლესიო დოგმატიკა უწოდებს „მრჩობლს" ანუ ორმაგს (διπλους), რითაც აღინიშნება მაცხოვრის ორბუნებოვნება.

7. შდრ. ბერძნ. όλοτέλης რაც კომპოზიტია და ბუკვალურად ნიშნავს „მთელსრულს". რასაც თავისი საღვთისმეტყველო დატვირთვა აქვს.

ეკლესია არის ტაძარი ღვთისა, წმინდა სავანე, სალოცავი სახლი, შესაკრებელი ერისა, ქრისტეს სხეული, სახელი და სძალი მისი; ეკლესია სინანულისა და ლოცვისათვის უხმობს ერს, წმინდაქმნილია იმ წყლით, რომლითაც წმინდად ნათელიღო ქრისტემ, უფლის პატიოსანი სისხლი ესხურა მას, საქორწილოდ მოირთო და აღიბეჭდა სულიწმინდის მირონით, როგორც ამის შესახებ გვაუწყებს საწინასწარმეტყველო სიტყვა: „გადმოღვრილი მირონი არის შენი სახელი; მოვისწრაფით შენი მირონის სურნელისაკენ" (ქება 1.3). აგრეთვე: „როგორც მირონი, რომელიც თავიდან წვერამდე ჩამოდის, - აარონის წვერამდე! მისი სამოსლის ძირამდე ჩამოდის" (ფსალმ. 132.2); სხვაგვარად, ეკლესია არის ცა მიწაზე, რომელშიც ზეციური ღმერთი სახლობს და მიმოდის. ეკლესია სახეობრივად წარმოაჩენს ქრისტეს ჯვარცმას, დაფლვას და აღდგომას. მოსეს „საწამებელ კარავზე" უფრო დიდია იგი, პატრიარქთაგან წინასწარვე გამოისახა და მოციქულთა მიერ დაეფუძნა. მასშია სალხინებელი და წმინდა წმინდათა. ეკლესია წინასწარმეტყველთა მიერ არის წინდაწინ ქადაგებული, მღვდელთმთავართა მიერ შემკული, მოწამეთა მიერ სრულქმნილი და მათ წმინდა ნაწილებზე დასაყდრებული. სხვაგვარად, ეკლესია არის საღვთო სახლი, სადაც საიდუმლო და ცხოველი მსხვერპლი შეიწირება. აქვეა სამღვდელთმსახურო წიაღი და წმინდა გამოქვაბული. აქვეა საფლავი, აგრეთვე, სულისმარგებელი და ცხოველმყოფელი ტრაპეზი. ეკლესიის მარგალიტები უფლის მიერ მოწაფეებისადმი გადაცემული მოძღვრების საღვთო დოგმატებს გულისხმობს.

„კვერი" ანუ „კეტი" (ό σημαντήρ) სახეა სამსჭვალთა, რომელთა მიერ დაემსჭვალა უფლის ხელ-ფეხი. ქვეყნიერების დასასრულამდე გახმიანდა იგი. „სარეკელი" (τό σημαντήριον) მოასწავებს ანგელოზთა საყვირს, რომელიც უხილავ მტერთა წინააღმდეგ საომრად უხმობს ღვაწლშემოსილებს.

ნათლისღების შესახებ ეს განუჩინა და უთხრა მოსეს ღმერთმა: „ჩადი ქვევით, უწამე ერს და განწმინდე ისინი. გაირეცხოს მათი სამოსი, რომ გაემზადნონ და ამოვიდნენ ჩემთან მთაზე" (გამოსვლ 19.10-11). ასევე, ესაია წინასწარმეტყველის პირით ამბობს ღმერთი: „განიბანეთ და განიწმინდეთ: მოუსპეთ თქვენს სულებს ბოროტებანი" (ეს. 1.16); აგრეთვე: „მეწამულიც რომ იყოს თქვენი ცოდვები, თოვლისებრ გავასპეტაკებ" (ეს. 1.18); თავად უფალი ამბობს: „უკეთუ ვინმე არ იშვება წყლისა და სულისაგან, ვერ შეძლებს შესვლას ღვთის სასუფეველში" (იოანე 3.5). მანვე თავის მოციქულებს ეს აუწყა და უთხრა: „მოვლეთ მთელი სამყარო, დაიმოწაფეთ ყოველი ხალხი. მამის, ძისა და სულიწმინდის სახელით ნათელი ეცით" (მათე 18.19).

ნათელღებულნი ვართ ქრისტეს სიკვდილისა და აღდგომის მიმართ, რადგანაც წყალში ჩასვლითა და ამოსვლით ანუ სამგზისი ჩაძირვით სწორედ ქრისტეს სამდღიან დაფლვასა და აღდგომას გამოვხატავთ და ვაღიარებთ, აგრეთვე - იმას, რომ თავად უფალიც მოინათლა იორდანეში იოანეს მიერ.

ნათელღებულისათვის ზეთის ცხება იმ ზეთითვე სრულდება, რომლითაც იცხეს მეფეებმა, მღვდლებმა, წინასწარმეტყველებმა. ქრისტემაც, როგორც მეუფემ და მღვდელმა, ხორცშესხმის საცხებლით მიიღო ცხება. იგი აბრკოლებს ეშმაკს, რომელიც ვეღარ დაგვძლევს მომაკვდინებელი ცოდვის ძალით! ადამის ურჩობამ რომ მოაწია ჩვენზე.

„წყალი" აღნიშნავს საიდუმლოდ ჩენილ საიდუმლო ემბაზს ანუ ემბაზს სული წმინდის ცეცხლისას და წყლისას, იგი განწმენდს ცოდვათა ბიწიერებას, მეორედ შობისაკენ გვიხმობს ჩვენ და ახლად გვშობს საუკუნო ცხოვრებისათვის. ნათლისღების გზით ღვთის შვილნი ვხდებით, რადგანაც თავს ვაღწევთ ეშმაკისეულ მძლავრებასა და დამონებას. მადლი ღვთის ძისა თავისუფლებას გვანიჭებს ჩვენ.

ნათლისღების ჟამს წყლითა და სულით წმინდაგვყო და განგვწმინდა უფალმა, თვით წარგვადგინა ღვთისა და მამის წინაშე და თქვა: „მამაო მართალო, აჰა, მე და შვილნი, რომელნიც მე მიბოძე! შენივე სახელით წმინდაყავ შენგან ბოძებულნი რომ განიწმინდონ და შეგიცნონ შენ - მხოლო ჭეშმარიტი ღმერთი და ის, ვინც მოავლინე - იესო ქრისტე", და დაიმკვიდრონ სასუფეველი ჩემი. ასეთების შესახებ იტყვის მამა: „დავმკვიდრდები მათში და მიმოვივლი მათ შორის, ვიქნები ღმერთი მათთვის, ისინი კი ჩემს წინაშე - განწმენდილი ერი და სამეუფო სამღვდელოება" (II კორ. 6.16: მომდინარეობს ლევ. XXVI 12-დან). სულიწმინდა მტკიცეჰყოფს აღთქმას, რადგანაც მოწმეა ჭეშმარიტი და შეუბღალავი (ά παράγραπτος, irreprehensibilis), რომელიც რწმენით აღგვავსებს ჩვენ. იხილე წმინდა ზედწერილი (έπιγραφή), რამეთუ წმინდა სამებას სიგელის (Λιβελλον) წესით წააწერს სულიწშინდა, როგორც ენა ღვთისა მამისა და „კალამი სწრაფმწერი მწიგნობრისა" (ფსალმ. 44.2), რომელიც არათუ მელნითა და ფურცლით გამოგვისახავს ქრისტეს ნიშს (διαχάρρατον έν τη σημειώσει του Χριστου), არამედ - საცხებელი მირონის მიერ და როგორც ახალ წიგნში, მორწმუნეთა გულის ფიცარზე ქრისტეს ჯვარს ამოტვიფრავს. ამის შესახებ ამბობს წინასწარმეტყველი: „დავწერე ჩემი რჯული, იტყვის ღმერთი, მათ გულებზე და დავნიშნე იგი მათ შუბლებზგ, რომ გამოინიშოს მათ შორის ნათელი ჩემი პირისა და იყვნენ ისინი სახელოვანნი მთელ ქვეყანაზე" (იერ. XXXI.33). ჩვენც დავიმკვიდრებთ მის სასუფეველს, როგორც ჭეშმარიტი შვილები და მემკვიდრეები, თუკი ვიღვაწებთ იმისათვის, რომ მრთელად დავიცვათ წმინდა ნათლისღება და მრთელად - ბეჭედი.

კონქი სახეა ბეთლემის გამოქვაბულისა, სადაც იშვა ქრისტე, აგრეთვე, გამოქვაბულისა, სადაც დაიმარხა იგი, როგორც ამბობს მარკოზ მახარებელი: „იყო გამოქვაბული, კლდეში გამოკვეთილი. და იქ დაასვენეს იესო" (იოან. XI.38; XIX.41,42; შდრ. მარკ. 15.46).

ეკლესია ის ადგილია, სადაც საიდუმლო და წმინდა მსხვერპლი შეიწირება. სიწმინდის შიგნით (ίερατείου) არის გამოქვაბული, სადაც საფლავია უფლის წილ (άντ' αύτου).

საკურთხევლთს კონქი გადასვენებაა (μετάθεσις) ჯვრისა, ხოლო კოშკები (πύργοι) - ნიშანდებანი. ამიტომაც, ორივე მათგანი გონივრულად განალაგეს მღვდელომსახურთა პირისპირ.

წმინდა ტრაპეზი აღნიშნავს საფლავის ადგილს, სადაც დაასვენეს ქრისტე; მასში დევს ჭეშმარიტი და ზეციური პური, საიდუმლო და უსისხლო მსხვერპლი, „რომელიც ცხოვლად შეიწირება. უფლის ხორცი და სისხლი საუკუნო ცხოვრების საჭმელად და სასმელად მიენიჭათ მორწმუნეებს.

ტრაპეზი ტახტია ღვთისა, რომელზეც ზეციერმა და ქერუბიმებზე ამხედრებულმა ღმერთმა განისვენა.

ამავე ტრაპეზზე, საიდუმლო სერობის ჟამს, მოციქულთა შორის ინახიდგა უფალმა, რომელმაც აიღო პური და ღვინო და ეს უთხრა მის მოწაფეებსა და მოციქულებს: „მიიღეთ, ჭამეთ და სვით, რადგანაც ეს არის ხორცი ჩემი და სისხლი ჩემი" (მათ. XXVI.26-28).

რჯულისეულმა ტრაპეზმა ცით მოვლენილი მანანის სახით წინასწარ მოასწავა ქრისტე.

წმინდა ტრაპეზი მონაცვლეა იმ ტრაპეზისა, რომელიც ქრისტეს ჰქონდა მოწაფეებთან;

ტრაპეზის მარგალიტები [1] აღნიშნავს უფლის მიერ მოწაფეებისადმი ნამესაიდუმლოები მოძღვრების საღვთო დოგმატებს.

კიბორიონი ანუ კიდობანი იქაა, სადაც არის ჯვარცმა. იგი მონაცვლეა იმ ადგილისა, სადაც ჯვარს ეცვა ქრისტე. ახლოსაა ის ფუძემაღალი ადგილი უფლის საფლავთან.

ეკლესიაში იმგვარადაა ყველაფერი განწესებული, რომ ერთბაშად გაცხადდეს ქრისტეს ჯვარცმა, დაფლვა და აღდგომა.

კიბორიონი გამოსახავს, აგრეთვე, უფლისმიერი აღთქმის კიდობანს, რომელშიც არის წმინდათა წმინდა და მისი წმინდამყოფელობა. კიდობნის ორივე მხარეს, ღვთის განწესებით, ორი ქერუბიმია გამოქანდაკებული. სიტყვა „კიბ" ნიშნავს კიდობანს, ხოლო „ორიონი" - უფლისმიერ ნათელყოფას ანუ ღვთის ნათელს. [2]

საკურთხეველი არის სალხინებელი, მსგავსი ქრისტეს წმინდა საფლავისა, სადაც სრულდება მსხვერპლშეწირვა ცოდვათა ჩვენთათვის. თვით ქრისტემ საკურთხეველში მსხვერპლად მიუძღვნა თავისი თავი ღმერთსა და მამას, როდესაც ტარიგის მსგავსად შეიწირა მისი სხეული. მან, როგორც მღედელთმთავარმა და ადამიანის შვილმა, შეწირა კიდეც, და თვითვე შეიწირა როგორც საიდუმლო და უსისხლო მსხვერპლი. სიტყვისმიერი მსახურებით წმინდად ემსხვერპლა იგი მორწმუნეებს. მის მიერ ვეზიარეთ საუკუნო და უკვდავ ცხოვრებას.

სწორედ ეს ტარიგი მოასწავა მოსემ, როდესაც მან ეგვიპტეში შეღამების ჟამს კრავის სისხლით უკუმიაქცია სიკვდილის მთესველი ანგელოზი და იხსნა ერი (იხ. გამოსლ. XII.13-20).

„შეღამება" იმას ნიშნავს, რომ სწორედ შეღამებისას დაიკლა ჭეშმარიტი ტარიგი - ქრისტე, რომელმაც თავისი ჯვრით მთელი ქვეყნიერების ცოდვები იტვირთა: „პასექი ჩვენი, რომელიც ჩვენთვის შეიწირა - ქრისტე!" (I კორ. V.7).

საკურთხეველი არის და ითქმის ბაგად და საფლავად უფლისა. საკურთხეველი არის მსგავსება ზეციური და გონისმიერი საკურთხევლისა: აქ მიწის მკვიდრი და ხორციელი მღვდლები სახეობრივად გვიცხადებენ უნივთო და ზენა ძალთა გონისმიერ და ღვთისმსახურ (λειτουργικάς) იერარქიებს, აქვე წარუდგებიან და მარადიულად მსახურებენ ისინი უფალს. ამიტომ, მართებთ, რომ იყვნენ ვითარცა „ალი ცეცხლისა". ღვთის ძემ და ყოველთა მსაჯულმა ზეციურ განწესებათა მსგავსად ამქვეყნიურთა სიმწყობრეც განაჩინა.

ბემა ანუ „მაღალი დასაჯდომელი" არის ფუძემაღალი ადგილი და ტახტი, რომელზეც დაბრძანებულია ყოვლადმეუფე ქრისტე თავის მოციქულებთან ერთად, როგორც თვით ეტყვის მათ: „დასხდებით თქვენც თორმეტ ტახტზე, რათა განსაჯოთ ისრაელის თორმეტი ტომი" (მათე XIX.28).

„ტახტი" აღნიშნავს სარწმუნოების ქადაგებას. უშიშრად ქადაგებდნენ და ასწავლიღნენ მოციქულები, რომლებმაც უფლისგან ქადაგების წილ საზღაურად მიიღეს ზეციური სასუფეველი, სადაც, ცხადია, არ არის დასაჯდომელი. „ტახტი" მოასწავებს, აგრეთვე, ქრისტეს მეორედ მოსვლას, როდესაც დიდებით მოგვეახლება იგი და განიკითხავს ცოცხლებსა და მკვდრებს; საქმეთა მიხედვით მიუზღავს ყველას და განსჯის მთელ სამყაროს, როგორც ამბობს წინასწარმეტყველი: „დასხდნენ ტახტები განსასჯელად, ტახტები - დავითის სახლზე".

„კოსმიტი" (ნათცრ) გულისხმობს რჯულისმიერ და წმიდა კოსმიონს ანუ სამკაულს, რომელიც ავლენს ჯვარცმული ქრისტეს ბეჭედს, შემკულს ჯვრის მიერ.

„ბოძები" (აააარ,) ანუ „მკერდები" (თირზათ), რომლებიც ბემას ანუ „დასაჯდომელს" დანარჩენი ტაძრისაგან გამოყოფენ, ასეთ აზრს შეიცავენ: ბემის ანუ „დასაჯდომელის" გარეთ არის ტაძარი, აგრეთვე, შესასვლელი და ის ადგილი, სადაც დგ ... კითხვის გაგრძელება »